Zonnevlekken en poollicht

Poollicht op lagere breedte (b.v. 50 Noorder Br. In West-Europa) is een tamelijk zeldzaam verschijnsel. Grote uitbarstingen op de zon, die de oorsprong van het aardse poollicht vormen, kunnen het echter ook in onze contreien goed zichtbaar maken.

Dergelijke uitbarstingen op het zonneoppervlak zijn vaak gekoppeld aan actieve gebieden die voor het blote oog zichtbaar zijn als donkere vlekken op het zonneoppervlak, de zonnevlekken.

Door de positie en ontwikkeling van de zonnevlekken in de gaten te houden kan al op vrij eenvoudige wijze worden ingeschat of zich grote uitbarstingen voor kunnen doen.

De poollichtsituatie van 21 januari 2005 was gekoppeld aan zware uitbarsting op de 20e januari in de buurt van een grote zonnevlek. Die zonnevlek, door de specialisten genummerd met het cijfer 720,  had de dagen ervoor ook al een paar keer veel activiteit vertoond, maar dat had op onze breedte nog geen poollichtwaarnemingen opgeleverd (ook de weersituatie was daarbij echter ongunstig om een en ander op te merken). Grote zonnevlekken hebben soms een levensduur van meerdere weken, tot soms wel enkele maanden.

De zon draait rond zijn as en de vlekken zien we vanaf de aarde dus elke dag op een iets andere plaats op het zonneoppervlak. Grote zonnevlekken blijven soms weken, enkele malen zelfs meerdere maanden actief. In zo地 geval kan 鳬n bepaalde vlek(kengroep) meerdere keren rond de zon draaien, want gemiddeld draait die in ongeveer 27 dagen rond z地 as (een en ander is afhankelijk van de plaats op de zon waar de rotatie meten).

Doordat de rotatietijd van de zon goed bekend is, is uit te rekenen wanneer markante zonnevlekken, nadat ze na enige tijd op de voor ons niet zichtbare achterkant van de zon vertoeven,  misschien weer aan de tegenoverstelde zonsrand tevoorschijn komen en dan mogelijk nieuwe uitbarstingen opleveren.

Zonnevlek nummer 720 is op 6 februari 2005 weer  tevoorschijn gekomen vanachter de zon maar z地 activiteit is sterk verminderd. Vervolgens duurt het daarna zo地 12 dagen om weer een hele baan over het voor ons zichtbare kant af te leggen. In de buurt van vlek nr. 720 is echter ook een andere, vrij grote, vlek gevonden, nr. 733, die misschien meer mogelijkheden op nieuwe uitbarstingen biedt.

Nieuwe kansen op poollicht ontstaan als zich in de nabijheid van deze vlekken grote uitbarstingen voordoen. Het feit dat er gewoon zonnevlekken te zien zijn is dus geen garantie op poollicht, er moeten op z地 minst 鳬n of meer grote erupties bij voorkomen, waardoor veel geladen deeltjes de ruimte in worden geslingerd. Zijn die grote uitbarstingen er niet dan blijft de kans op poollicht op onze geografische breedte gewoon heel klein.

De komende weken zijn er dus misschien weer uitbarstingen maar ook alle andere omstandigheden (b.v. het tijdstip van de dag en de weerkundige condities om het uiteindelijk te kunnen waarnemen) moeten dan nog meewerken.

Blijft dus de poollicht-internethandleiding op deze site hanteren om via de andere websites actueel van alles op de hoogte te blijven. Wilt u nog eens terugblikken op alle instrumentele registraties van de diverse satellieten en magnetometers van de 21 januari 2005-situatie, klik dan eens op www.dmsweb.org , daar is een mooi overzicht te vinden. 

JK.