Leonidenregen
boven de wereldzeeën.
Hoge
kwaliteit
Meteorenfeest
Voortgang project
Oproep
Scheepsposities
De periode 17 tot 20 november zal bij velen van u wellicht nog lang in het geheugen
blijven, tenminste wanneer u op de goede lengte voer en daar onder de heldere nachthemel
werd getrakteerd op een ware regen van vallende sterren, de beroemde Leoniden. Afgelopen
september is er aan de meeste schepen die meteorologische waarnemingen verrichten een
verzoek gedaan om in die bewuste periode s nachts een extra blik op de nachthemel te
werpen en vast te leggen hoeveel meteoren men waar kon nemen. Vlak voor het zover was is
nog een keer een herinnering van deze oproep tot het Leoniden-waarnemingsproject verzonden
en dat bleek niet tegen dovemansoren gezegd.
Nu ik dit stukje schrijf is het 18 december 2001, precies één maand na de uitbarsting
van vallende sterren. Op dit moment zijn er van ruim 40 vaartuigen observaties
binnengekomen. Sommige schepen hebben meerdere malen hun bevindingen doorgestuurd, een
aantal zelfs meerdere malen per dag gedurende 16 t/m 20 november.
Een voorlopige blik op de binnengekomen resultaten maakt me bijzonder blij. De kwaliteit
van het binnengekomen materiaal is zonder uitzondering uitmuntend te noemen. Praktische
iedere deelnemer heeft nauwgezet volgens de kleine waarneeminstruktie gewerkt en een groot
bestand aan gegevens vastgelegd.
Hoge
kwaliteit
Juist door deze accuratesse is het nu mogelijk om met het verzamelde materiaal verder te
werken. Een aantal astronomische organisaties gaat daar de komende tijd mee bezig. Er
wordt getracht om een zo nauwkeurig mogelijk beeld samen te stellen van de totale
hoeveelheid stofdeeltjes die de aarde op haar baan in die drie dagen heeft
opgeveegd. Juist de waarnemingen vanaf de wereldzeeën zijn van cruciaal
belang om de continuïteit in het stofdichtheidsplaatje te realiseren.
Tot nu toe waren er vaak grote expedities naar verafgelegen streken waar waarnemers hun
best deden om de meteoortellingen zo nauwkeurig mogelijk te doen. Toch bleven dat altijd
gegevens die van een beperkt deel van de wereldbol beschikbaar kwamen. Met name grote
watervlakten als de Pacific en Atlantic bleven redelijk grote witte vlekken in de grafiek.
Wellicht kunnen we nu met de huidige waarnemingen vanaf de schepen die witte vlekken sterk
ineen laten schrompelen.
Uiteraard is het einddoel, die detaillering van de stofdichtheid van de Leonidenzwerm,
belangrijk, maar één ding doet me eigenlijk nog veel meer deugd, namelijk het
enthousiaste gevoel wat zich van vele kapiteins, stuurlieden en andere bemanningsleden
meester maakte toen ze de enorme aantallen meteoren met eigen ogen konden aanschouwen. Uit
de binnengekomen berichten blijkt dat sommigen werkelijk de show van hun leven hebben
gezien, 10 vallende sterren in 10 seconden werd meerdere malen gerapporteerd.
Meteorenfeest
Die reacties kwamen vooral naar voren onder het puntje remarks aan het eind
van de waarnemingsrapporten. Een paar daarvan wil ik
u alvast niet onthouden:
- Kapitein Schoolbraid van de Maracas Bay,
varend ter hoogte van Cuba: Several members of the crew observed a magnificent display of
the first band of the Leonid meteors. At 04.20 lt.(09.20z) The counts were around 10/15
per minute, by 09.40z the counts had
increased to 25-30 per minute and frequency remained steady for about 40 minutes then
decreasing as daulight emerged.
- Eef Willems (PDZS), voor de oostkust van de
VS, in zijn waarneming van 18 nov, tussen 1009 en 1014z 38 meteoren. Het kwartier daarna
noteerde hij er nog weer 68, hoogste aantal
was 5 in 3 seconden. Eén explodeerde achter de wolken. En zo ging het maar
door. Iets verder oostwaarts voer de PDXQ. Tweede stuurman v.d.Jagt en eerste stuurman
Armee meldden tussen 06.30 en 0930z 120 meteoren.
Het was voor mij persoonlijk een heel
leuke verrassing om te zien dat Willem Armee daar nu meedeed aan het meteorenproject
terwijl ik hem talrijke malen als stuurman aan boord van het weerschip Cumulus heb
meegemaakt op mijn reizen naar Ocean Weather Station Lima
(57N 20W) en Mike (66N 02E).
Willem, jij en al die andere zeelieden
ontzettend veel dank voor de zeer waardevolle bijdrage aan het in kaart brengen van deze
bijzondere meteorenregen.
Voortgang
project
De komende tijd zal nog veel rekenwerk verzet moeten worden. Te zijner tijd, vermoedelijk
het voorjaar van 2002, wordt een groot eindrapport opgemaakt. Dat zal worden gepubliceerd
via verschillende kanalen. In ieder geval zal het op Internet te vinden zijn onder het
volgende adres(URL) http://www.weerboek.nl onder
het item Meteor-project of meteoren.
Oproep
Hoewel we van veel schepen de waarnemingen snel binnen hadden, is het mogelijk dat de
verzending van gegevens vanaf sommige locaties, zoals de Pacific, met problemen te kampen
heeft gehad.
Om er zeker van te zijn dat ALLE waarnemingen ons bereiken volgt hier een oproep aan alle
schepen die mee hebben gedaan:
In de onderstaande lijst vindt u een overzicht van de call-signs van schepen
die waarnemingen hebben ingestuurd en de datums waarop dat is gebeurd. Sommige hebben meer
waarnemingen op één bepaalde datum ingezonden. Mocht het zijn dat u ontdekt dat uw
waarneming (callsign)op bepaalde datum(s) NIET in deze lijst is terug te vinden dan
stellen we het bijzonder op prijs om alsnog de gegevens te ontvangen die u ongetwijfeld
nog op papier hebt genoteerd. Graag ontvangen we die gegevens dan per post.
Het verzendadres is: PMO-KNMI, ter
attentie van J. Schaap, PO box 201, 3730 AE
De Bilt, The Netherlands.
|
18
Nov |
JGQH/Ryofu Maru, JDWX/Kofu Maru, PFJI/Kielgracht, PGFE,
V7CB7/Iver Explorer, PGRE, PHHB, PFCZ, PCGR, PDHW, PFDI, PFDH/Nedlloyd
Houtman, PCQL/Ankergracht, V7CZ8, C6QD2/Maracas
Bay, JSVY/Shirase. |
17-11, 18-11, 19-11, 20-11 |
PDYI/Elandsgracht, PEAJ/Iver Example, PDZS, PEXU/Iver Pride, PCSS/Indonesia. |
Ook voor de volgende Leonidenstroom, medio november 2002 zijn de verwachtingen hoog
gespannen.
Opnieuw lijken we kans te maken op grote
aantallen meteoren. Nauwkeurige analyse van de nu verkregen waarnemingen kan wellicht nog
een gedetailleerdere verwachting voor 2002 opleveren. We houden u in ieder geval op de
hoogte.
Tot slot wil ik Jan Schaap, en al zijn buitenlandse collegas, bijzonder bedanken voor zijn enorme medewerking om
dit unieke project mogelijk te maken. Het bood ons beiden in ieder geval een mooie kans om
het reguliere meteorologische waarnemingswerk van de zeelieden op de wereldzeeën op een
bijzondere manier onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Veel kranten in
Nederland hebben de aankondiging van de huidige waarnemingscampagne in hun edities opgenomen.
Jacob Kuiper
Coördinator Leonidenwaarnemingscampagne 2001 vanaf de wereldzeeën. e-mail: kuiper@knmi.nl
Op het bijgaande kaartje ziet u een voorlopige indicatie van de scheepsposities
die gedurende de waarnemingsperiode ruwweg werden ingenomen. Duidelijk wordt dat de
spreiding over alle zeegebieden heel mooi is en zonder twijfel zal bijdragen aan de
gedetailleerdheid in uitkomst van het rekenwerk.
Opmerking: Omdat nog zeer recent enkele nieuwe waarnemingen binnen kwamen, zijn in het
hier getoonde kaartje niet alle scheepsposities zichtbaar. De lijst met callsigns is
bijgewerkt tot en met 18 december en is daardoor completer. Bron, copyright: KNMI/WPI
|